Sử dụng hormone PGF2 là biện pháp hiệu quả trong điều khiển sinh sản vật nuôi để gây động dục hàng loạt, đẩy nhanh và rút ngắn quá trình sinh sản, từ đó phát triển kinh tế trong chăn nuôi.

Hà Tĩnh trong những năm ngần đây, được sự quan tâp và đầu tư phát triển mạnh, ngành chăn nuôi đã phát triển một cách nhanh chóng. Chăn nuôi chủ yếu phổ biến từ quy mô nhỏ lẻ, tự cung tự cấp dần được thu nhỏ, thay vào đó là sự chuyển dịch sang phát triển chăn nuôi tập trung, quy mô vừa và lớn. Vì vậy, việc áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật mới để phát triển chăn nuôi là yêu cầu hành đầu cho người chăn nuôi của tỉnh.

Tuy nhiên bối cảnh thực tế hiện nay, người chăn nuôi Hà Tĩnh vẫn chưa có nhiều biện pháp can thiệp trong điều khiển sinh sản vật nuôi để nhanh chóng phát triển về tổng đàn. Đối với ngành chăn nuôi thì việc đẩy mạnh quá trình sinh sản là biện pháp hiệu quả để phát triển kinh tế. Muốn đẩy mạnh quá trình sinh sản thì cần có những tác động kịp thời trong quá trình sinh sản vật nuôi, trong đó phải kể đến tác dụng của các hormone trong điều khiển sinh sản vật nuôi.

Hiện này hormone PGF2 alpha (PGF2α) được xem là hoạt chất hiệu quả nhất trong điều khiển sinh sản ở vật nuôi. Vì vậy trong khuôn khổ của bài viết này, tôi xin giới thiệu với người chăn nuôi Hà Tĩnh về tác dụng của hormone PGF2 alpha (PGF2α) và biện pháp kỹ thuật sử dụng trong điều khiển sinh vật nuôi.

PG chính là Prostaglandin được tiết ra từ tuyến tiền liệt ở con đực hay ở nội mạc của ống sinh dục (tử cung, âm đạo) của con cái. PG có nhiều loại, nhưng loại có hoạt tính mạnh nhất là PGF2α. Hormone PGF2α có tác dụng mạnh và rõ nét nhất trên bò cái là:

- Phá vỡ màng noãn bao để gây rụng trứng.

- Phá hủy thể vàng, mang nước trên buồng trứng, gây động dục.

- Gây hưng phấn ống sinh dục, tăng cường nhu động tử cung, kích thích mở cổ tử cung.

Thông thường bò cái động dục theo những chu kì nhất định vào khoảng 21 ngày, thể vàng sẽ bị tiêu biến vào ngày thứ 15 – 17 chu kỳ tiếp theo, thời gian còn lại là dành cho sự phát triển của buồng trứng và động dục. Nhưng trong một số trường hợp, vì một lý do nào đó trong sinh lý sinh sản thể vàng vẫn tiếp tục tồn tại, làm cho noãn bào không phát triển, trứng không chín và không thiết lập được chu kỳ mới. Do vậy hormone PGF2α được sử dụng trong các trường hợp sau:

- Gây động dục hàng loạt. PGF2α là hoạt chất có hiệu lực nhất trong việc gây động dục đồng loạt ở gia súc nhai lại.

- Các vật nuôi không sinh sản được do thể vàng tồn lưu.  PGF2α làm thoái hóa thể vàng, làm giảm nhanh hàm lượng progesteron trong máu và đồng thời kích thích noãn bào phát triển nhanh chóng, gây hiện tượng động dục và rụng trứng.

- Chứng lãnh dục do u nang buồng trứng.

- Buồng trứng kém phát triển, rụng trứng yếu, PGF2α giúp quay lại nhanh chóng chu kì động dục mới, sự rụng trứng xẩy ra sau đố 2 – 4 ngày.

PGF2α không có hiệu lực khi dùng cho gia súc không có thể vàng, do đó mà ít được dùng cho gia súc nuôi con vì có một tỉ lệ khá cao những gia súc này vẫn không động dục cho đến ngày 50 sau đẻ. Và PGF2α cũng không có hiệu lực gây thoái hóa thể vàng ở giai đoạn đầu của chu kỳ (5 – 6 ngày đầu của chu kỳ)

PGF2α được dùng để gây động dục đồng loạt theo một số phương pháp sau:

- Phương pháp tiêm 1 lần: PGF2α có thể tiêm một lần cho một nhóm vật nuôi gây động dục đồng loạt, sau đó dẫn tinh kép vào lúc 48 và 72 giờ hoặc 72 và 96 giờ kể từ sau khi tiêm.

- Phương pháp tiêm 2 lần: Thông thường thì sau khi tiêm PGF2α lần thứ nhất thì đại đa số bò cái sẽ xuất hiện động dục và được dẫn tinh sau khi tiêm. Còn những con nào không động dục hoặc không được dẫn tinh sẽ được tiêm lần thứ 2 vào 11 – 12 ngày sau lần tiêm thứ nhất. Sau khi tiêm lần thứ 2 từ 72 – 96 giờ thì phối giống cho dù bò có xuất hiện động dục hay không.  

Một số nhược điểm trong quá trình sinh sản đã bộc lộ như tuổi phối giống lần đầu, khoảng cách giữa giữa hai lần đẻ dài, các bệnh sinh sản như u nang buồng trứng, thể vàng tồn lưu, viêm nhiễm đường sinh dục còn nhiều,… dẫn đến tỉ lệ đẻ toàn đàn thấp, tốc độ phát triển đàn chậm làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi. Vậy để khắc phục một số nhược điểm đó, cùng với việc sử dụng đơn giản, thì hormone PGF2α được xem là biện pháp can thiệp hiệu quả nhất cho người chăn nuôi.